KOBİLERE YÖNELİK DESTEK TÜRLERİ, TÜRKİYE’DE KOBİLERE DESTEK VEREN KURUMLAR VE VERİLEN DESTEKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

3.1. DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE KOBİLERE VERİLEN DESTEK TÜRLERİ
  3.1.1. Finansal Destekler
  3.1.2. Fikri Destekler

3.2. TÜRKİYE’DE KOBİLERE DESTEK VEREN KURUM VE KURULUŞLAR
  Ülkemizde küçük ve orta ölçekli işletmeleri destekleyen kuruluşlar arasında kamu kuruluşları, meslek kuruluşları, bankalar, sosyal sigorta kuruluşu, kredi ve kefalet kooperatifleri, vakıflar ve gönüllü kuruluşlar, üniversiteler ile bu kesime yönelik hizmet vermek üzere kurulmuş olan bazı şirketler bulunmaktadır. Bütün bu kuruluşlar KOBİ’lere çeşitli alanlarda hizmet vermek, sorunlarına çözüm bulmak amacıyla etkinliklerde bulunmaktadırlar. Verimliliğin arttırılması, danışmanlık hizmetleri, meslek kursları, çıraklık eğitimi, fuarcılık hizmetleri, pazarlama kolaylıkları, sosyal güvenlik, finansman konularında hizmet vermek amacıyla faaliyet gösteren bu kuruluşlar aşağıda başlıklar incelenmiştir.

3.2.1. KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ SANAYİ GELİŞTİRME VE DESTEKLEME İDARESİ (KOSGEB)

KOSGEB; küçük ve orta ölçekli olan, büyüme stratejisi içinde olan sanayi işletmelerinin gelişimlerine ve ekonomik etkinliklerine destek sağlamak amacıyla 1990 yılında kurulmuştur. Sanayi ve Ticaret bakanlığına bağlıdır. KOSGEB aşağıdaki başlıklarda verilen hizmetleri yürüterek kobilere destek sağlamaktadır. Kobi’lerin Temel Sorunları Ve Sağlanan Destekler Yrd. Doç. Dr. Tahir Akgemci Haziran 2001 S 41-42-43

Bilgilendirme, Elektronik Ticaret ve İşletmelerarası İşbirliği Hizmetleri

1. Bilgi Hizmetleri: Ülkemizdeki KOBİ’lerin özellikle AB ile ilgili olmak üzere her türlü bilgi ihtiyacını gidermektedir. Bu kapsamda özellikle ticari dünyaya yönelik bilgi hizmetleri sunulmaktadır.

2. İşletmeler Arası İşbirliği Hizmetleri: KOSGEB, yurtdışındaki KOBİ’lerin ülkemiz KOBİ’leri ile ilgili bilgi ihtiyacını karşılamanın yanısıra; Avrupa Birliğinin başlattığı destek programlarından İşletmelerarası İşbirliği Merkezi (Bureau de Rapproachement des Enterprises; BRE) programlarında Türkiyetemas noktasıdır. 80 ülkeden gelen işbirliği teklifleri ABM yurtiçi ağı olarak hizmet veren KOBİNET’te güncel olarak yayınlanmaktadır.

3. KOBİ-NET Hizmetleri: KOSGEB Avrupa Bilgi Merkezi, KOBİ’lere yönelik oluşturduğu Elektronik Ticaret Modeli kapsamında kurduğu KOBİNET bilgi ağı ile işletmelerimize hizmetler sunmaktadır. KOBİNET’in amacı; KOBİ’lerin müşterinin tüm dünya olarak tanımlandığı ve ayrıca ürün dağıtım amaçlı aracıların yokolduğu küresel pazarda KOBİNET üzerinden rekabet gücünün artırılmasıdır. Ülkemizde KOBİ’lere yönelik hizmetler sunan sanayi ve/veya ticaret odaları, KOBİ bankaları veya KOBİ dernekleri gibi kuruluşların katılımı ile, bu kuruluşların gerek kendilerini gerekse üyelerini veya müşterilerini Web siteleri ile tanıtmak üzere internet abonesi olmayan işletmelerin de erişebileceği bir şekilde oluşturulmuştur. KOBİNET ile her işletmeye ücretsiz bir e-mail adresi ve ücretsiz web sayfası ( 6 dilde) hazırlanmaktadır.

4. İnternet Kıraathaneleri: KOBİ’leri Elektronik Ticaret ile tanıştırmak, internetin kullanımını yaygınlaştırmak, KOBİNET’in yaygınlaştırılmasını sağlamak için sanayinin yoğunlaştığı Küçük Sanayi Siteleri İnternet Kıraathanelerinin kurulmasına 1999 yılında başlanmıştır. Halen 22 hizmet merkezinde bu faaliyetler sürdürülmektedir.

Teknoloji Araştırma ve Geliştirme Destekleri: Bu hizmetler, “KOSGEB-Teknoloji Destek Süreçleri” kapsamında değerlendirilmektedir. Teknolojik girişimciliğin desteklenmesi amacıyla, ürün, üretim yöntemi ve teknolojide yenilik yapmayı amaçlayan, yaratıcılık yeteneğine sahip girişimcilerce kurulacak teknoloji yönelimli küçük ve orta ölçekli sanayi (KOS) işletmeleri ile mevcut KOS işletmelerinin bu yöndeki girişimlerine, KOSGEB Teknoloji Geliştirme Merkezlerinde yer vermek suretiyle, katma değeri yüksek ve yenilikçi üretimi hedefleyen teknoloji yönelimli KOS işletmelerinin kurulmasının ve gelişimlerinin teşvik edilmesi, mevcut KOS işletmelerinde ülke için yeni olan teknoloji kullanımı ve Ar-Ge’nin ticarileştirilmesi ile bölgesel ekonomiye teknoloji yönelimli yeni işletmeler, yeni istihdam olanakları ile katkıda bulunulması hedeflenmektedir.

Finansman Destek Hizmetleri: Bu hizmetler, “KOSGEB-Finansman Destek Süreçleri” kapsamında değerlendirilmektedir.KOBİ’lerin finansal destek amaçlarından daha etkin yararlanmaları amacıyla finansal kaynakların öncelikle küçük işletmeler tarafından kullanımını sağlamak, yeni modeller oluşturmak ve bu modelleri ilgili kurum ve kuruluşlar ile koordine ederek hayata geçirmek, KOSGEB’in fiinansal kaynaklarının küçük işletmeler tarafından kullanımında etkinliği sağlamak ve işletmelere katkı sağlayacak yurt içi yurt dışı kaynakları tanıtmak için gerekli çalışmalar yapılmaktadır.

Girişimciliği Geliştirme Hizmetleri: KOSGEB, yeni işletme kurmak ya da işletmesini geliştirmek isteyen girişimcilere hizmet vererek, ülkemizde girişimciliğin gelişmesini sağlamakta ve Türkiye Ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Bu konu ile ilgili olarak, “Girişimciliği Geliştirme Enstitüsü” ve “Küçük İşletmeler Geliştirme Merkezleri (KÜGEM)” başlıkları adı altında daha kapsamlı bilgilere yer verilmiştir.

Pazar Araştırma ve İhracatı Geliştirme Hizmetleri: KOSGEB, Türk KOBİ’lerinin uluslar arası pazarlara açılabilmeleri, pazarlama ve ihracat potansiyellerinin geliştirilmesi ve desteklenmesi için gerekli her türlü kaynağı kullanarak bu işletmelerin Türkiye’nin toplam ihracat içerisindeki paylarını artırmaya çalışmaktadır.Bu konuda daha kapsamlı bilgiye “Pazar Araştırma ve İhracatı Geliştirme Enstitüsü” başlığı adı altında yer verilmiştir.

Bölgesel Kalkınma Hizmetleri: KOSGEB, bölgelar arası farklılıkların giderilmesi, dengeli kalkınmaya katkı sağlanması, işletmelere rekabet olanağı yaratılması, istihdamın geliştirilmesi, işsizliğin ve işgücü göçünün önlenmesine çalışmaktadır. Bu konuda daha kapsamlı bilgiye “Bölgesel Kalkınma Enstitüsü”başlığı adı altında yer verilmiştir.

Laboratuar Hizmetleri: Türkiye genelinde bulunan Küçük İşletmeler Geliştirme Merkezlerinde bulunan ve ulusal/uluslararası standartları esas alan düzenleme ve işleyişe getirilen Laboratuarlar aracılığı ile sanayicilere hizmet verilmektedir. Bu Laboratuarların bir çoğu TSE Yeterlilik Belgesine sahip olup, bir kısmı TS-ISO 9001 Kalite Sistem Belgesine sahiptir.

Danışmanlık Hizmetleri: İşletmelerin hammadde seçiminde ürün pazarlamasına kadar her safhada karşılaştıkları sorunların çözümüne yönelik olarak; ürün kalitesinin geliştirilmesi, maliyetin düşürülmesi, ISO 9000 Kalite Güvence Sistemi kurulması, CE işareti ve Yönetim Danışmanlığı gibi konularda danışmanlık hizmetleri verilmektedir. KOSGEB bu hizmetler için ülkedeki mevcut mühendis, ekonomist, işletmeci, maliyeci vb. dallardaki uzmanları bir uzman envanteri oluş turarak KOS işletmelerinin istifadesine sunmaktadır.

Kalite Geliştirme Hizmetleri: Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin uluslararası kalite ve standartlarda mal üretmelerini temin etmek üzere kalite bilincini geliştirme, kalite güvenilirliği kavramına uygun etkinlik kazandırma ve buna yönelik malzeme, tasarım, üretim metodları, bakım-onarım ve pazarlama faaliyetlerinde gereken desteği sağlama, kalite ve teknoloji düzeyini yükselterek verimliliği artırma yönünde hizmetler verilmektedir.

Eğitim: Küçük ve orta ölçekli sanayi işletmelerinin değişen koşullarda belirlenen eğitim ihtiyaçlarına yönelik sınıf içi, labaratuvar veya işbaşında olmak üzere teknik, yönetim, mali ve mevzuat konularında bir hafta süreli eğitim programları, tanıtım ve bilgilendirme amacıyla kısa süreli konferans/paneller düzenlenmektedir. Eğitimde kullanılmak üzere yayınlar ve görsel işitsel materyaller hazırlanmakta ve geliştirilmektedir.

Uluslararası Gözetim Hizmetleri: KOSGEB, ISO 9002 belgesine sahip olan merkezleri aracılığıyla dış ticarette gözetime konu malların kalitesinin, miktarının, döviz kuru ve mali koşullar da dahil olmak üzere fiyatının ve/veya gümrük sınıflandırmasının doğruluğunun saptanması ile ilgili gözetim hizmetlerinde bulunmaktadır.

3.2.2. TÜRKİYE HALK BANKASI

1938 yılında küçük ve orta ölçekli işletmeler ile esnaf ve sanatkârları finansal açıdan desteklemek amacıyla kurulmuş bulunan Türkiye Halk Bankası’nın bugünkü ana statüsü; çağdaş bankacılığın gerektirdiği bir çalışma düzeni içinde ülkenin tasarruf birikimine katkıda bulunmak, toplanan tasarrufları ekonominin gerek duyduğu alanlarda değerlendirerek esnaf, sanatkâr, küçük ve orta ölçekli sanayi ve diğer sanayi kuruluşlarını kredilendirmek, ekonomik gereklere uygun verimlilik ve karlılık ilkeleri doğrultusunda ulusal ekonomi ile uyum içinde sermaye birikimine ve daha fazla yatırım yapılmasına imkân açmak ve aynı zamanda küçük ve orta ölçekli sanayi sektörünün kalkınma bankası görevini de yürütmek şeklindedir.
  Bu doğrultuda Türkiye Halk Bankası, bir yandan küçük ve orta ölçekli işletmeler ile esnaf ve sanatkârları desteklerken, diğer taraftan da çeşitli toplumsal kesimlere farklı kredi hizmetleri de sunmaktadır. Kullandırdığı kredi çeşidi sayısı 60’ı geçen banka, sunmuş olduğu hizmetlerinde teknolojiye bağlı çağdaş bankacılık uygulamalarını başarıyla yerine getirmektedir. Ayrıca Türkiye Halk Bankası, kuruluşundan bu yana ekonominin itici güçlerinden biri olan sanayi işletmelerinin yatırımlarına yönelik gerek yurtiçi ve yurtdışından fonlarla, gerekse kendi kaynaklarıyla destek olarak bir Kalkınma Bankası niteliği de taşımaktadır. Yani Türkiye Halk Bankası, günümüzde müşterisinin her türlü finansal ihtiyacını karşılayabilecek Universal bankacılığın gereklerini yerine getirmekte olan bir banka konumundadır.
  Bilindiği gibi Halk Bankası ülkemizde esnaf, sanatkâr, küçük ve orta boy işletmeleri desteklemek üzere kurulan en önemi kuruluştur. Bankanın teşkilat yapısı da buna göre şekillenmiştir. Ülkemizin her yöresindeki esnaf, sanatkâr ve küçük işletmelere daha iyi hizmet verebilmek için çok küçük yerleşim yerlerinde dahi şube açmıştır. Böylece hizmet ettiği kesimle doğrudan temas kurmuş, hizmet götürülmüştür. Bankanın kredilerinin dağılımı da bunu yansıtmaktadır. Çünkü bankanın kredilerinin % 70’e yakın kısmı ihtisas kredilerinden oluşmaktadır.
  Bankanın bu esaslar çerçevesinde kullandırdığı krediler dört ana grupta toplanmaktadır. Bunlar; ticari krediler, kooperatif kredileri, sanayi kredileri ve fon kredileridir.  Bu krediler ise özetle şu başlıklardan oluşmaktadır. KOBİ tesis işletme kredisi, KOBİ yüksek teknoloji kredisi, turizm kredisi, KOBİ teşvik fonu, sanayileşme fonu, sanayileşme fonu döviz kredisi, çevre koruma fonu, orta vadeli döviz yatırım kredisi, Türk Cumhuriyetleri kredi fonu sağlanan kredi hizmetlerinin belli başlılarını oluşturmaktadır.
  Ayrıca, bankanın öncülüğünde Türkiye’de ilk defa KOBİ’lere yönelik olarak uygulamaya konulan yeniliklerle bu kesimin Gümrük Birliği ve Avrupa Birliği sürecinde rekabet güçlerinin artırılması, istihdam ve katma değer yaratmaları, ekonomiye ivme kazandırmaları he